Ngày 22/8/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (gọi tắt là Nghị quyết 71-NQ/TW).

Chiều 24/10, Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã tổ chức Hội nghị học tập, triển khai Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Phòng Thanh tra – Pháp chế (VKU) trân trọng giới thiệu tóm tắt một số nội dung cơ bản của Nghị quyết 71-NQ/TW và chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn tại Hội nghị học tập, triển khai Nghị quyết 71-NQ/TW như sau:

1. Nội dung cơ bản của Nghị quyết 71-NQ/TW

1.1. Giáo dục và đào tạo – Quốc sách hàng đầu, cần đột phá phát triển

Nghị quyết 71-NQ/TW nêu rõ giáo dục và đào tạo, cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, mặc dù nhiều chủ trương, chính sách lớn về giáo dục và đào tạo đã được ban hành, thúc đẩy giáo dục và đào tạo đổi mới, phát triển mạnh mẽ, đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, giáo dục và đào tạo vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế, chưa thực sự trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bứt phá của đất nước. Cơ hội tiếp cận giáo dục còn thấp so với các nước phát triển; có sự chênh lệch lớn giữa các vùng miền, nhóm đối tượng. Đội ngũ nhà giáo, điều kiện cơ sở vật chất, trường lớp ở nhiều nơi không đáp ứng yêu cầu. Hệ thống giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp phát triển manh mún, lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và nghiên cứu khoa học, nhất là ở một số ngành, lĩnh vực trọng điểm. Hiện tượng tiêu cực, bệnh hình thức trong giáo dục còn phổ biến. Nội dung, chương trình giáo dục còn nhiều bất cập, giáo dục đạo đức, thể chất, thẩm mỹ chưa được quan tâm đúng mức và chưa thực sự hiệu quả.

Trong bối cảnh thế giới có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu, mỗi quốc gia đều phải xác định lại tầm nhìn và chiến lược mới cho hệ thống giáo dục trong tương lai. Đất nước ta đang đứng trước vận hội lịch sử để phát triển bứt phá, yêu cầu xây dựng con người, xây dựng nguồn nhân lực đặt ra rất quan trọng và cấp bách, đòi hỏi phải đột phá phát triển giáo dục và đào tạo góp phần xây dựng thế hệ con người Việt Nam mới có lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đủ bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, trình độ, sức khoẻ để đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn phát triển mới.

1.2. Quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp

Nghị quyết 71-NQ/TW đưa ra 06 quan điểm chỉ đạo; 03 mục tiêu; 08 nhiệm vụ, giải pháp sau:

a) Về quan điểm chỉ đạo

• Nhận thức sâu sắc, đầy đủ và thực hiện nhất quán quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc. Phát triển giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Nhà nước giữ vai trò định hướng chiến lược, kiến tạo phát triển, bảo đảm nguồn lực và công bằng trong giáo dục; bảo đảm đủ trường, đủ lớp, đủ giáo viên đáp ứng nhu cầu học tập của người dân. Toàn xã hội có trách nhiệm chăm lo, tham gia đóng góp nguồn lực và giám sát phát triển giáo dục.
• Phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc, xây dựng xã hội học tập, khơi dậy mạnh mẽ các phong trào thi đua trong Nhân dân và trong toàn xã hội về học tập, tự học tập, học tập không ngừng, học tập suốt đời vì sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước, vì tương lai của dân tộc.
• Phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục, đào tạo. Người học là trung tâm, là chủ thể của quá trình giáo dục và đào tạo; nhà trường là nền tảng, nhà giáo là động lực, quyết định chất lượng giáo dục, đào tạo. Thực hiện phương châm “thầy ra thầy, trò ra trò” trên các mặt đạo đức, nhân cách, tri thức; kiên quyết chấn chỉnh tiêu cực trong giáo dục, coi trọng danh dự người thầy, tôn vinh người thầy trong xã hội.
• Giáo dục bảo đảm hài hoà giữa tính toàn dân và tinh hoa, toàn diện và chuyên sâu, dân tộc và toàn cầu. Phát triển giáo dục trên nền tảng văn hóa, giá trị truyền thống dân tộc, đồng thời tiếp thu tinh hoa nhân loại, chuẩn mực quốc tế; giáo dục, đào tạo công dân Việt Nam trở thành công dân toàn cầu.
• Giáo dục, đào tạo phải bảo đảm “học đi đôi với hành”, “lý thuyết gắn liền với thực tiễn”, “nhà trường gắn liền với xã hội”. Giáo dục mầm non, phổ thông là nền tảng hình thành nhân cách, phát triển phẩm chất và năng lực người học. Giáo dục nghề nghiệp giữ vai trò then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao. Giáo dục đại học là nòng cốt phát triển nhân lực trình độ cao, nhân tài, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
• Đột phá phát triển giáo dục và đào tạo phải bắt đầu từ đổi mới tư duy, nhận thức và thể chế. Tạo đột phá về nguồn lực, động lực và không gian mới cho phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng; bảo đảm Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, lấy đầu tư công dẫn dắt, thu hút nguồn lực xã hội cho hiện đại hoá toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân.
• Giáo dục công lập là trụ cột, giáo dục ngoài công lập là thành phần quan trọng cấu thành hệ thống giáo dục quốc dân; xây dựng nền giáo dục mở, liên thông, bảo đảm cơ hội học tập công bằng, bình đẳng cho mọi người, đáp ứng nhu cầu xã hội, thúc đẩy học tập suốt đời.

b) Về mục tiêu: Nghị quyết đề ra các mục tiêu rõ ràng, định lượng được như

• Đến năm 2030: có ít nhất 80% trường phổ thông đạt chuẩn quốc gia. Hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi và giáo dục bắt buộc hết trung học cơ sở; ít nhất 85% người trong độ tuổi hoàn thành cấp trung học phổ thông và tương đương, không có tỉnh, thành phố đạt dưới 60%; phấn đấu 100% cơ sở giáo dục đại học và ít nhất 80% cơ sở giáo dục nghề nghiệp đạt chuẩn quốc gia, 20% cơ sở được đầu tư hiện đại tương đương các nước phát triển ở châu Á. Tỉ lệ người trong độ tuổi theo học các trình độ sau trung học phổ thông đạt 50%. Tỉ lệ người lao động có trình độ cao đẳng, đại học trở lên đạt 24%. Tỉ lệ người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ đạt ít nhất 35%, trong đó có ít nhất 6.000 nghiên cứu sinh, 20.000 người học các chương trình tài năng. Phấn đấu ít nhất 8 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á, ít nhất 1 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín.
• Đến năm 2035: Phấn đấu ít nhất 2 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín.
• Tầm nhìn đến năm 2045: Phấn đấu ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín.

c) Về nhiệm vụ, giải pháp: Nghị quyết đề ra 08 nhiệm vụ, giải pháp chiến lược

• Một là, Nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy và hành động, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ để đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đặc biệt, Nghị quyết tập trung tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của tổ chức đảng, nhất là vai trò người đứng đầu cấp uỷ trong các cơ sở giáo dục. Không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập (trừ các trường công lập có thoả thuận quốc tế). Thực hiện bí thư cấp uỷ kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục.
• Hai là, Đổi mới mạnh mẽ thể chế, tạo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho phát triển giáo dục và đào tạo
• Ba là, Tăng cường giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mỹ, hình thành hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới
• Bốn là, Chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo
• Năm là, Tập trung xây dựng đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất trường lớp đạt chuẩn, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và phổ thông
• Sáu là, Cải cách, hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp, tạo đột phá phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề cao
• Bảy là, Hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học, tạo đột phá phát triển nhân lực trình độ cao và nhân tài, dẫn dắt nghiên cứu, đổi mới sáng tạo
• Tám là, Đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế sâu rộng trong giáo dục và đào tạo.

2. Chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn tại Hội nghị học tập, triển khai Nghị quyết 71-NQ/TW về việc hiện thực hóa Nghị quyết 71-NQ/TW bằng giải pháp cụ thể như sau

Để Nghị quyết nhanh chóng đi vào thực tiễn, tại Hội nghị Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh các nhóm nhiệm vụ trọng tâm mà toàn ngành cần tập trung triển khai trong thời gian tới.

Thứ nhất, về thể chế hóa các nội dung của Nghị quyết, dự kiến từ ngày 01/01/2026, các dự án: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) sau khi được thông qua và Luật Nhà giáo sẽ cùng có hiệu lực, cùng với hàng loạt nghị định và thông tư hướng dẫn được ban hành. Khi đó, toàn bộ nền tảng thể chế của ngành giáo dục và đào tạo sẽ được đổi mới toàn diện.

Bộ trưởng đề nghị các cơ sở giáo dục, các đơn vị trực thuộc nghiên cứu kỹ, học tập và triển khai nghiêm túc các luật mới, bảo đảm thực hiện đúng, đầy đủ, không để xảy ra sai sót, chồng chéo hoặc bỏ sót quy định.

Thứ hai, sắp xếp lại mạng lưới cơ sở giáo dục trong toàn hệ thống, từ đại học, giáo dục nghề nghiệp đến giáo dục phổ thông. Việc sắp xếp nhằm tăng cường sức mạnh, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả hơn cho các cơ sở giáo dục. Bộ đang trình xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ để có định hướng thống nhất trong tổ chức, sắp xếp mạng lưới. Trong quá trình thực hiện, Bộ trưởng lưu ý các địa phương, Giám đốc Sở GDĐT cần triển khai linh hoạt, phù hợp thực tiễn, tránh làm máy móc.

Riêng với mô hình “trung học nghề”, Bộ trưởng nhấn mạnh đây là mô hình bổ sung, không thay thế trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên, vì mục tiêu và đối tượng đào tạo của hai loại hình này khác nhau.

Thứ ba, về tổ chức bộ máy và nhân sự trong các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp công lập. Thực hiện chủ trương của Nghị quyết 71-NQ/TW, từ nay đến đầu năm 2026, các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp công lập sẽ triển khai mô hình Bí thư Đảng ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục.

Phương án sắp xếp này sẽ được Bộ GDĐT trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương để xin ý kiến phê duyệt; dự kiến triển khai từ đầu tháng 12/2025, bảo đảm khi các luật mới có hiệu lực, bộ máy vận hành ổn định, thông suốt.

Khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) có hiệu lực, hoạt động của hội đồng trường hiện nay sẽ kết thúc; theo đó, chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng trường, hiệu trưởng hoặc giám đốc (được bầu theo nhiệm kỳ của hội đồng trường) cũng hoàn thành nhiệm vụ.

Để bảo đảm giai đoạn chuyển tiếp ổn định, các hiệu trưởng, giám đốc tiếp tục điều hành hoạt động cho đến khi có quyết định mới, nhằm bảo đảm bộ máy chuyển sang mô hình mới nhịp nhàng, không gián đoạn.

Theo nguyên tắc quản lý mới, nhân sự lãnh đạo sẽ được lựa chọn trên cơ sở tín nhiệm của tập thể cơ sở giáo dục, và cơ quan chủ quản xem xét, quyết định người đủ phẩm chất, năng lực, uy tín để đảm nhiệm đồng thời vai trò Bí thư và người đứng đầu cơ sở. Các trường hợp đặc biệt sẽ do cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Bộ GDĐT sẽ ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, cách làm trong tháng 11/2025, để các cơ sở triển khai ngay trong tháng 12/2025, bảo đảm bộ máy được kiện toàn, ổn định, đồng bộ từ những ngày đầu tiên của năm mới, đúng tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết 71-NQ/TW.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: các lãnh đạo cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp cần phát huy tinh thần trách nhiệm, tiên phong, gương mẫu của người đảng viên, bảo đảm điều hành hiệu quả, ổn định, đoàn kết, thống nhất, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển mới của ngành.

Thứ tư, với việc triển khai nội dung hiện đại hóa giáo dục, Bộ trưởng nêu định hướng và cho biết, thời gian tới Bộ sẽ tổ chức các hội nghị chuyên đề riêng về chương trình quốc gia hiện đại hóa các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, đổi mới quản trị, chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo, cùng các nội dung trọng tâm khác nhằm hiện thực hóa tinh thần “hiện đại – chất lượng – công bằng” trong Nghị quyết 71-NQ/TW.

Xem Nghị quyết tại đây: https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/Uploads/2025/8/7/26/nqtw71.signed.pdf

5 Views